1. TÍN DỤNG LÀ GÌ – VÀ VÌ SAO NÓ QUAN TRỌNG?
Trong tài chính, tín dụng là quá trình cho vay tiền giữa người cho vay và người đi vay với cam kết hoàn trả trong tương lai, thường kèm lãi suất. Ở Việt Nam, tín dụng ngân hàng đóng vai trò là nguồn vốn chủ đạo cho nền kinh tế – khác với nhiều nước phát triển, nơi thị trường chứng khoán hoặc trái phiếu doanh nghiệp đóng vai trò chính.
Điều này khiến ngân hàng trở thành “động cơ tăng trưởng”, nhưng cũng đồng thời là “rủi ro hệ thống” nếu dòng tiền bị định hướng sai lệch.
2. TỶ LỆ TÍN DỤNG/GDP 134%: CẢNH BÁO HAY BÌNH THƯỜNG?
Cuối năm 2024, tỷ lệ tín dụng trên GDP của Việt Nam chạm ngưỡng 134% – vượt xa mức an toàn khuyến nghị và cao hơn nhiều nước trong khu vực.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng đã cảnh báo rõ ràng: nếu tiếp tục duy trì tốc độ tăng tín dụng hiện nay, nguy cơ rủi ro hệ thống tài chính sẽ gia tăng, có thể dẫn tới mất cân đối vĩ mô hoặc thậm chí bong bóng tài sản.
Tình huống ví dụ:
- Tín dụng hiệu quả: Nếu ngân hàng cho vay 10 đồng và 9 đồng chảy vào sản xuất, sẽ tạo ra của cải, công ăn việc làm.
- Tín dụng lệch hướng: Nếu 9 đồng đổ vào đầu cơ tài sản (nhà đất, vàng…), sẽ gây tăng giá, lạm phát và thất nghiệp.
3. CHÍNH PHỦ CHỌN TĂNG TRƯỞNG MẠNH: HY SINH LẠM PHÁT ĐỂ “HÓA RỒNG”
Thủ tướng Chính phủ đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ khi tuyên bố có thể chấp nhận hy sinh một phần lạm phát để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP ít nhất 8% năm 2025 – cao hơn mức trung bình và rất tham vọng trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.
Tín hiệu rõ ràng từ chính sách:
- Gói tín dụng ưu đãi: Lãi suất từ 4,5%/năm từ BIDV, Agribank – tập trung cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản xuất, dự án xanh.
- Hỗ trợ từ Quỹ phát triển DNNVV: Cho vay khởi nghiệp, đầu tư sáng tạo.
- Ưu đãi lãi suất 2%/năm theo NQ 198/2025/QH15 cho các dự án tuần hoàn, xanh.
4. NHÀ NƯỚC “SIẾT CHẶT” ĐẦU CƠ – ĐỊNH HƯỚNG LẠI DÒNG TÍN DỤNG
Chính phủ không chỉ kích thích tín dụng vào sản xuất mà còn mạnh tay kiểm soát các lĩnh vực đầu cơ:
- Thị trường vàng: Thanh tra 6 đơn vị lớn (SJC, DOJI, PNJ…) để chấn chỉnh thao túng giá.
- Thị trường bất động sản: Thủ tướng yêu cầu đánh thuế BĐS không sử dụng, xử lý hành vi “thổi giá – bỏ cọc”.
- Luật hóa xử lý nợ xấu: Quốc hội thông qua luật mới kế thừa NQ 42 – tạo hành lang pháp lý để ngân hàng thu giữ tài sản đảm bảo, xử lý nợ hiệu quả.
5. TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG ĐÃ DIỄN RA NHƯ THẾ NÀO TRONG NĂM 2025?
- Tính đến giữa tháng 6/2025, dư nợ tín dụng đạt 16,73 triệu tỷ đồng, tăng 7,14% so với đầu năm – gần gấp đôi tốc độ cùng kỳ 2024 (3,87%).
- Lãi suất huy động thấp kỷ lục (<5,5% kỳ hạn 12 tháng), cho thấy hệ thống đang bơm tiền mạnh vào nền kinh tế.
Tuy nhiên, nợ xấu tăng 16% trong quý I/2025, do:
- Hết hiệu lực TT02 (giãn trích lập dự phòng).
- NQ42 cũ hết hiệu lực trước khi có luật mới.
Điều này khiến chất lượng tín dụng trở thành mối lo, dù con số tăng trưởng tín dụng nhìn bề ngoài rất ấn tượng.
6. THÁCH THỨC LỚN: VỐN CHƯA VÀO SẢN XUẤT, MÀ VẪN VÀO BĐS
Báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy:
- Dư nợ tín dụng BĐS vượt 1,48 triệu tỷ đồng, tăng 25%, cao hơn nhiều lĩnh vực khác.
- Một phần vốn vay được sử dụng để đảo nợ cũ, đầu cơ đất – làm méo mó chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng.
- Vòng quay vốn chậm, năng suất thấp, rủi ro tích tụ.
7. VÌ SAO VIỆT NAM PHẢI CHẠY ĐUA VỚI THỜI GIAN ĐỂ TĂNG TRƯỞNG?
Dân số Việt Nam đang dần “già hóa”:
- Tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên tăng lên 9,3%.
- Tỷ suất sinh đang giảm (chỉ còn 1,91 con/phụ nữ).
- Việt Nam sẽ bắt đầu giai đoạn già hóa dân số vào năm 2036, và đạt mức siêu già vào 2049–2050.
Điều này nghĩa là “cửa sổ dân số vàng” đang khép dần, và Việt Nam phải tận dụng giai đoạn còn lại để bứt phá phát triển, nếu không muốn rơi vào bẫy thu nhập trung bình vĩnh viễn.
8. CÓ PHẢI MỖI NHÀ NƯỚC CỐ GẮNG LÀ ĐỦ?
Câu trả lời là KHÔNG.
Để Việt Nam “hóa rồng”:
- Nhà nước: Cần tiếp tục chính sách mạnh mẽ – tái cấu trúc, đầu tư hạ tầng, pháp lý minh bạch, siết đầu cơ, tạo niềm tin thị trường.
- Doanh nghiệp: Phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, đổi mới sáng tạo, tránh đầu tư ngắn hạn, chụp giật.
- Người dân: Thay vì đầu cơ, cần hướng đến lao động hiệu quả, đầu tư bền vững, tạo ra giá trị thật.
9. KẾT LUẬN – VIỆT NAM ĐANG ĐI TRÊN SỢI DÂY: MẠNH TAY ĐỂ TẠO BƯỚC NHẢY VỌT
Chính sách tiền tệ và tín dụng của Việt Nam trong giai đoạn 2024–2025 cho thấy sự chủ động, quyết liệt. Dù đối mặt rủi ro về nợ xấu, bất ổn thị trường tài sản, quyết tâm bứt phá để tận dụng cơ hội dân số vàng là rõ ràng.
Tuy nhiên, để không “trượt chân” khỏi sợi dây tăng trưởng:
- Dòng tín dụng phải được điều tiết vào sản xuất, đổi mới, xanh, công nghệ – thay vì tiếp tục chảy vào đất đai và đầu cơ tài sản.
- Xử lý nợ xấu cần mạnh và dứt khoát để tránh “kẹt vốn”.
- Cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều kiện tiên quyết.
Việt Nam có thể hóa rồng, nhưng đó không phải phép màu, mà là kết quả của sự phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân – với tầm nhìn, kỷ luật và khát vọng chung.
Thông điệp cuối cùng: Đừng chỉ nhìn vào tín dụng tăng – hãy nhìn xem dòng vốn đang chảy đi đâu. Phát triển không phải là việc in thêm tiền, mà là sử dụng tiền đúng cách để tạo ra giá trị thật.
