1. Tăng trưởng GDP âm: Dấu hiệu ban đầu nhưng chưa đủ để kết luận suy thoái
Theo dữ liệu kinh tế mới nhất, GDP thực tế của Mỹ đã ghi nhận tăng trưởng âm trong quý đầu tiên của năm 2025 – đánh dấu lần đầu tiên nền kinh tế Mỹ có sự sụt giảm GDP kể từ năm 2022. Điều này lập tức dấy lên lo ngại về khả năng Mỹ bước vào một cuộc suy thoái kinh tế. Tuy nhiên, để khẳng định Mỹ thực sự suy thoái, cần thỏa mãn đầy đủ các tiêu chí kinh tế vĩ mô chặt chẽ hơn.
2. Phân biệt giữa “suy thoái kỹ thuật” và suy thoái kinh tế thực sự
Theo định nghĩa kinh điển, suy thoái kinh tế được hiểu là sự sụt giảm GDP thực trong ít nhất hai quý liên tiếp, đi kèm với sự suy yếu rõ rệt trong các chỉ số kinh tế chủ chốt khác như:
- Việc làm (tăng tỷ lệ thất nghiệp),
- Sản xuất công nghiệp suy giảm,
- Thu nhập thực tế của người dân giảm,
- Doanh số bán lẻ yếu đi.
Trong khi đó, suy thoái kỹ thuật (technical recession) là thuật ngữ dùng khi GDP giảm trong hai quý liên tiếp nhưng các chỉ số khác vẫn ổn định hoặc tích cực, ví dụ như:
- Tỷ lệ thất nghiệp vẫn thấp,
- Chi tiêu tiêu dùng cá nhân tăng trưởng,
- Thị trường lao động vẫn mạnh mẽ.
Điều này đã từng xảy ra với Mỹ vào Q1 và Q2 năm 2022: GDP giảm trong hai quý liên tiếp nhưng nền kinh tế nhanh chóng phục hồi, không gây ra suy thoái toàn diện. Đó là lý do tại sao GDP âm không đủ để kết luận nền kinh tế đang suy thoái.
3. Thị trường lao động Mỹ: Vẫn tích cực nhưng có dấu hiệu chậm lại
Thị trường lao động vẫn là điểm sáng của kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, cũng có những dấu hiệu cần theo dõi kỹ:
- Tỷ lệ thất nghiệp đã tăng từ mức thấp 4% lên khoảng 4,2%, sau khi từng chạm mốc 4,5% vào năm ngoái – có thể là phản ứng với chính sách thuế quan từ chính quyền Trump quay lại giai đoạn áp lực kinh tế đối ngoại.
- Dù vậy, mức 4 – 4,2% vẫn trong ngưỡng chấp nhận được, phản ánh thị trường lao động chưa quá yếu.
- Điều đáng chú ý là xu hướng: nếu tỷ lệ này duy trì hoặc tiếp tục tăng, thì đó mới là tín hiệu rủi ro dài hạn đối với tiêu dùng và tăng trưởng.
4. Tiêu dùng cá nhân giảm tốc: Rủi ro lớn đối với nền kinh tế toàn cầu
Tiêu dùng cá nhân (Personal Consumption Expenditures – PCE) chiếm hơn 2/3 tổng GDP Mỹ, là động lực chính cho tăng trưởng của nền kinh tế.
Từ đầu năm đến nay, chi tiêu tiêu dùng thực tế đang giảm sút nhanh chóng, phản ánh:
- Niềm tin tiêu dùng yếu đi trước các bất ổn về chính sách và thị trường.
- Áp lực lạm phát âm ỉ khiến người dân giảm tiêu dùng hoặc chuyển sang tích lũy.
- Tác động từ tăng lãi suất kéo dài (dù FED hiện đã có dấu hiệu “pause”) khiến tín dụng tiêu dùng đắt đỏ hơn.
Hệ quả không chỉ tác động đến nền kinh tế Mỹ mà còn làm suy giảm thanh khoản toàn cầu, bởi Mỹ là quốc gia cung cấp đồng USD lớn nhất thế giới thông qua nhập siêu.
5. Vai trò của nhập siêu Mỹ trong chuỗi cung ứng toàn cầu
Mỹ duy trì nhập siêu vì chiến lược kinh tế toàn cầu:
- Tận dụng sản phẩm chi phí thấp từ các nước như Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Mexico, v.v.
- Xuất khẩu USD ra thị trường quốc tế thông qua thanh toán thương mại và đầu tư.
Khi sức tiêu dùng Mỹ suy yếu, Mỹ giảm nhập khẩu, đồng nghĩa với việc:
- Thanh khoản toàn cầu suy giảm, nhất là ở các quốc gia phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ.
- Chuỗi cung ứng toàn cầu bị chậm lại, kéo theo rủi ro lan truyền sang các nền kinh tế mới nổi và phụ thuộc vào thị trường Mỹ (như Việt Nam).
6. Tổng kết và triển vọng
Mặc dù tăng trưởng GDP âm là tín hiệu đáng lo ngại, nhưng:
- Chưa đủ dữ kiện để kết luận nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái thực sự.
- Các chỉ số khác như việc làm, tiêu dùng, thu nhập, sản xuất cần được theo dõi sát trong các quý tiếp theo.
- Nếu GDP tiếp tục âm trong Q2/2025, và các chỉ số khác cũng xấu đi (nhất là thất nghiệp tăng, tiêu dùng yếu), nguy cơ suy thoái sẽ trở nên hiện hữu hơn.
