I. Việt Nam và thời khắc lột xác lịch sử
Từ ngày 1/7/2025, Việt Nam chính thức bước vào một giai đoạn cải cách hành chính quy mô chưa từng có – được ví như “cuộc lột xác thể chế” để bước sang một kỷ nguyên mới. Cũng như một con rắn nhỏ muốn hóa mãng xà, quốc gia muốn vươn tầm không thể mãi mang lớp vỏ cũ kỹ của bộ máy cồng kềnh, trì trệ.
Việc sáp nhập địa giới hành chính, tinh giản biên chế, bỏ cấp huyện và tái cấu trúc bộ máy nhà nước không đơn thuần là thay đổi kỹ thuật, mà là phép thử về bản lĩnh chính trị, năng lực tổ chức và tầm nhìn phát triển quốc gia.
II. Toàn cảnh cải cách 2025: Gọn bộ máy – Nâng hiệu lực – Mở cơ hội
1. Tái thiết cấp hành chính – Viết lại bản đồ quốc gia
Cải cách bắt đầu từ sửa đổi Hiến pháp 2013:
-
Xóa bỏ cấp huyện, chuyển sang mô hình 2 cấp: tỉnh và xã/phường/đặc khu.
-
Sáp nhập địa giới hành chính cấp tỉnh, giảm từ 63 xuống còn 34 đơn vị (28 tỉnh + 6 thành phố trực thuộc trung ương).
-
Giảm số lượng xã/phường từ 10.035 xuống còn 3.321 đơn vị, tương ứng giảm 67%.
Đây là một trong những cuộc tinh gọn địa lý lớn nhất trong lịch sử hiện đại Việt Nam, nhằm giảm các tầng trung gian, đẩy mạnh phân quyền, tăng hiệu suất vận hành hệ thống chính trị.
2. Tinh giản biên chế – Cắt mỡ thừa bộ máy
Trước cải cách, Việt Nam thuộc nhóm có tỷ lệ cán bộ công chức cao nhất Đông Nam Á:
4,8% dân số (tức hơn 4,8 triệu người) làm việc trong khu vực công – tương ứng 1 công chức/20 người dân.
Ngày 16/6/2025, Nghị định 154/2025/NĐ-CP ra đời, đặt mục tiêu:
-
Giảm ít nhất 20% công chức, viên chức hưởng lương ngân sách.
-
Tinh giản trước hết ở các địa phương có sáp nhập đơn vị hành chính.
-
Dự kiến 130.000 người sẽ nghỉ chế độ trong giai đoạn đầu, góp phần tiết kiệm 38.100 tỷ đồng/năm, tương đương 190.500 tỷ đồng trong 5 năm 2026–2030.
Chi phí hỗ trợ ban đầu 130.000 tỷ đồng, tuy cao, nhưng là khoản đầu tư để đổi lấy sự vận hành gọn nhẹ, minh bạch, hiệu quả hơn nhiều lần về sau.
III. Tái cấu trúc không chỉ để giảm chi – mà để thúc phát triển
1. Gỡ “nút cổ chai” trong giải ngân đầu tư công
Một trong những rào cản phát triển lớn nhất là sự chồng chéo trong quy trình hành chính, khiến các dự án đầu tư công trì trệ.
Ví dụ: Một dự án liên xã phải đi từ xã – huyện – phòng tài chính – lên tỉnh – về huyện – đợi chỉ đạo trung ương… mất hơn 1 năm vẫn chưa giải ngân.
Trong khi đó, giá vật liệu tăng, nhu cầu dân sinh cấp thiết vẫn bị bỏ ngỏ. Chính sự phân tầng phức tạp này khiến Việt Nam liên tục rơi vào tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, kéo lùi tốc độ tăng trưởng.
Cải cách hành chính 2025 chính là hành động để gỡ “nút cổ chai” này, tạo luồng chảy thông suốt cho dòng vốn phát triển.
2. Cải cách không đứng một mình: Chính sách đồng bộ cho phát triển
Cùng lúc với sáp nhập tỉnh – giảm cấp huyện, Chính phủ đồng thời triển khai:
-
Duy trì lãi suất thấp, kích thích đầu tư tư nhân.
-
Triệt phá hàng giả, gian lận thương mại, dọn sạch sân chơi thị trường.
-
Áp dụng chính sách thuế mới, siết thất thoát, nhưng ưu đãi đúng đối tượng.
Đặc biệt, Nghị quyết 198/2025/QH15 là dấu mốc đột phá:
Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm đầu cho các DN mới thành lập – tạo nền tảng cho phong trào “toàn dân làm giàu” theo hướng chuyên nghiệp, chính thức, có chiến lược.
IV. Cơ hội cho người dân – doanh nghiệp: Dám bứt phá hay đứng ngoài cuộc chơi?
1. Khởi sự doanh nghiệp – Cửa sáng cho người dám thay đổi
Trong môi trường minh bạch – thủ tục rút gọn – ưu đãi thuế rõ ràng, ai có tư duy bài bản, dám tổ chức kinh doanh chính quy sẽ có lợi thế rất lớn.
Không còn thời của kinh doanh kiểu tự phát, giấu doanh thu, trốn thuế. Những hộ cá thể thiếu mô hình bài bản sẽ ngày càng tụt lại nếu không chuyển mình.
2. Khởi nghiệp – SME – Chứng khoán: Một chuỗi phát triển liên kết
-
Nhiều hộ kinh doanh → nhiều doanh nghiệp nhỏ
-
Nhiều DN nhỏ → nhiều DN vừa
-
Nhiều DN vừa → tạo ra DN lớn, dẫn dắt nền kinh tế
Từ đó, hình thành các thị trường tài chính – chứng khoán lành mạnh, chất lượng cao, thu hút vốn, minh bạch báo cáo, nâng tầm thương hiệu Việt.
V. Kết luận: Thời cơ trăm năm – Không dành cho người đứng ngoài cải cách
Cải cách hành chính 2025 không phải là câu chuyện của riêng Chính phủ. Đó là thời cơ lịch sử của cả dân tộc.
Nó đòi hỏi tầm nhìn từ nhà nước, năng lực chuyển hóa từ doanh nghiệp, và tư duy hiện đại từ mỗi công dân.
Nếu như một quốc gia không thể bứt phá với bộ máy trì trệ, thì mỗi cá nhân cũng không thể thành công với tư duy lạc hậu.
Thay đổi là đau đớn – nhưng không thay đổi sẽ trả giá bằng cả tương lai.
