1. Lời hiệu triệu “Kỷ nguyên vươn mình” và tuyên ngôn “Tiền trong dân còn nhiều”
Tuyên ngôn do Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra thể hiện tầm nhìn Việt Nam hướng đến năm 2045: làm chủ công nghệ, trở thành quốc gia phát triển, tự cường. Câu nói “Tiền trong dân còn nhiều” không đơn thuần là khẩu hiệu, mà là thông điệp rõ ràng: Nhà nước muốn huy động tối đa nội lực xã hội, đặc biệt từ khu vực tư nhân, để làm động lực phát triển.
Ngay sau đó, chính sách quốc gia liên tiếp thay đổi: Nghị quyết 57 đặt đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số làm trụ cột; Nghị quyết 68 xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất; Nghị quyết 198 triển khai thiết chế pháp lý mạnh mẽ để triệt bỏ rào cản hành chính và thuế phí với doanh nghiệp tư nhân.
2. Thực trạng tài chính Vingroup và VinFast – Liệu có phải “lưới an toàn”?
Trong khi hàng loạt chính sách quốc gia hỗ trợ khu vực tư nhân, Vingroup – tập đoàn tư nhân lớn nhất – lại đang gánh nợ khổng lồ: tổng nợ tài chính vào Q1/2025 là khoảng 248.000 tỷ đồng, gấp khoảng 1,6 lần vốn chủ sở hữu. Chi phí lãi hàng ngày lên tới ~62 tỷ đồng
VinFast – mũi nhọn công nghệ – báo lỗ ròng đến 17.694 tỷ đồng (tương đương 712 triệu USD) trong Q1/2025; doanh thu tăng 150% nhưng lợi nhuận âm và dòng tiền âm ~607 triệu USD, tiền mặt cuối kỳ chỉ còn 96 triệu USD
Liên tục từ 2023 đến nay, Vingroup đã hỗ trợ VinFast khoảng 13,5 tỷ USD, và cam kết thêm ~3,5 tỷ USD nữa đến 2026. Một MoU với quỹ Qatar tiềm năng đưa thêm 1 tỷ USD vốn tại VinFast cũng đang được mở – tất cả cho thấy mức độ phụ thuộc cao vào nhóm Vingroup và chủ sở hữu Phạm Nhật Vượng
3. Có phải chính sách quốc gia đang “trải thảm đỏ” cho Vingroup?
Nhiều người khẳng định các nghị quyết quốc gia gần đây – đặc biệt là Nghị quyết 57, 68 và 198 – gần như trùng khớp với nhu cầu phát triển của Vingroup. Phát triển doanh nghiệp công nghệ quy mô, bảo vệ doanh nghiệp đầu tàu, giảm thiểu “văn bản hình sự hóa kinh tế”… – rất dễ liên tưởng đến hỗ trợ “trọn gói” cho VinFast và Vingroup.
Tuy vậy, phân tích kỹ cho thấy:
-
Chính sách này dành cho toàn bộ kinh tế tư nhân, từ startup đến doanh nghiệp vừa và nhỏ
-
Mục tiêu là tới năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân, đóng góp 55–58% GDP, sử dụng 80% lực lượng lao động
-
Nhà nước chuyển từ vai trò “xin – cho” sang “kiến tạo, đồng hành” với tư nhân – bao gồm cả những doanh nghiệp nhỏ thiếu quan hệ hay vốn lớn
4. So sánh lịch sử: vì sao tư nhân giờ là trọng tâm?
Trước đây, tư nhân thường bị xem nhẹ:
-
Trước 1986, bị loại trừ; 1986–2000, được thừa nhận nhưng bị xem là “con ghẻ”.
-
2001–2016, khu vực tư nhân là thành phần thứ yếu trong nền kinh tế, dù đã được tạo điều kiện khi Việt Nam gia nhập WTO.
-
Từ 2016–2024, tư nhân được coi là “động lực quan trọng”, nhưng vẫn xếp sau doanh nghiệp nhà nước.
-
Từ 2025, bắt đầu từ các nghị quyết mới, tư nhân được nâng lên làm “đầu tàu” điều hành và phát triển – phản ánh sự chuyển đổi tư duy mạnh mẽ của lãnh đạo quốc gia về vị thế khu vực này
Nền chính trị nhận ra rằng: Không thể chỉ trông chờ doanh nghiệp nhà nước, cũng không thể phụ thuộc FDI – vì lợi nhuận không ở lại Việt Nam.
5. Nguy cơ và cơ hội phía trước – câu chuyện của Vingroup mới là thử nghiệm đầu tiên
Chọn VinFast là bước đi “biết mạo hiểm” – chuyển từ bất động sản sang sản xuất công nghệ, xe điện. Làm như vậy là đúng chiến lược nếu muốn tạo nền móng công nghệ – nhưng đòi hỏi sức bền tài chính. Và khi doanh nghiệp này liên tục lỗ ròng, phụ thuộc nặng vào nợ và hỗ trợ nội bộ, thì rủi ro pháp lý, tài chính và uy tín được đặt rất cao.
Đây là phép thử đầu tiên: Nếu tư nhân lớn sai thì phải chịu lỗ. Nếu không định hướng kiểm soát – rủi ro sẽ lan ra toàn nền kinh tế tư nhân. Chính vì vậy, chính sách quyết không “cứu riêng Vingroup”, mà tạo môi trường pháp lý – tín dụng – thị trường – để bất kỳ doanh nghiệp tư nhân nào có năng lực cũng có cơ hội phát triển, chịu trách nhiệm với rủi ro.
6. Tổng kết
Chính sách quốc gia không chỉ nhằm một Vingroup, mà nhằm tạo ra một nền kinh tế tư nhân bản lĩnh, độc lập, đổi mới sáng tạo. Vingroup chọn con đường dài và rủi ro với VinFast – đó là quyền riêng. Nhưng nhà nước không đổ tiền bù lỗ; thay vào đó là tạo thể chế, luật chơi, đòn bẩy đầu tư công và tín dụng để toàn bộ tư nhân cùng vươn mình.
Nếu như chỉ riêng một tập đoàn được đặc quyền rồi chiếm toàn bộ lợi thế – đó mới thực sự là con đường sai. Còn nếu mọi doanh nghiệp đều xây dựng trên nền tảng thị trường minh bạch, thể chế rõ ràng, công nghệ thật, thì đây mới là “kỷ nguyên vươn mình” thực sự.
